CEPA: twaalf jaar 10/12/07

Amig@s nuestr@s,

Gisteren hebben we de twaalfde verjaardag gevierd van CEPA (Centrum voor Ecologie en Andesvolkeren). Op hetzelfde moment was een paar kilometer verder de Grondwetgevende Vergadering bijeen. Hun bijeenkomst duurde langer dan ons feestje. Na 16 uur vergaderen heeft men deze morgen, na wat wijzegingen en aanvullingen, alle artikels van de nieuwe Grondwet goedgekeurd.

1. Daarmee is het proces niet ten einde. De tekst, die meer dan 400 artikels telt, zal binnenkort in een referendum ter goedkeuring aan de bevolking worden voorgelegd. Tijdens deze laatste vergadering van de Asamblea Constituyente, die uiteindelijk in Oruro is doorgegaan, waren 166 van de 255 leden bijeen. Twee middelgrote politieke fracties lieten verstek gaan (Podemos en de MNR), terwijl de meerderheidspartij - de MAS van president Evo Morales -samen met negen kleine politieke groeperingen voor de nodige aanwezigen en stemmen zorgden. Er waren vertegenwoordigers van alle departementen present. Blijft echter de vraag hoe de oppositie, onder de leiding van Santa Cruz, en hoe Sucre daarop zullen reageren.

2. Toen alles reeds was vastgelegd, werden er op het allerlaatste moment nog twee wijzigingen aangebracht. La Paz en Sucre raakten het onderling eens om in de Grondwet dan toch uitdrukkelijk te vermelden dat Sucre de hoofdstad is van het land, zonder dat dit betekent dat de machten van La Paz naar Sucre zullen moeten overgebracht worden. Dit zal zeker het protest in Sucre temperen.
Een tweede wijziging is dat er aan de misdaden die bestempeld worden als "landsverraad" een punt werd toegevoegd. Wie de eenheid van het land in gevaar brengt, zal als landsverrader tot de allerzwaarste straffen veroordeeld worden. Daarmee wil men de afscheidingsbewegingen in het Oosten een halt toeroepen.

3. Eigenlijk had de MAS-partij twee mogelijke wegen voor ogen:
- Men wou proberen een Grondwet te laten goedkeuren door de voltallige Asamblea en was daarbij bereid tot verregaande wijzigingen aan hun oorspronkelijk project. De onderliggende gedachte was dat deze goedkeuring geen eindpunt zou zijn, maar het begin van een proces waarbij men daarna door opeenvolgende partiële wijzingingen toch de voorziene herstucturering van het land zou kunnen verwezenlijken. De oppositie heeft die kans tot herwerking van de tekst niet aangegrepen en heeft alles of niks gespeeld. Men dacht de Asamblea te kunnen doen mislukken.
- Uiteindelijk is het de tweede weg geworden. De MAS deed alle mogelijke toegevingen aan de kleine politieke groeperingen om zo aan voldoende stemmen te komen om de Grondwet zonder de aanwezigheid van de oppositie te kunnen goedkeuren. Daarbij probeerde men alles zo wettelijk mogelijk te laten verlopen, maar moest toch een paar noodoplossingen verzinnen. Voor de goedkeuring "in het groot" was er, gezien het volksprotest in Sucre, geen tijd om (zoals wettelijk voorzien) de volledige tekst voor te lezen. En de goedkeuring "in detail" ging zelfs niet meer in Sucre door, maar in Oruro, onder de bescherming niet allen van leger en politie, maar ook van mijnwerkers, campesinos en andere sociale organisaties. Dus zal er nu, in de volgende dagen, vooral gestreden worden rond de vraag of alles wel voldoende legaal en legitiem gebeurd is en of men het tot een referendum wil laten komen.

4. Tussendoor heeft president Morales een wetsvoostel ingediend waarbij hijzelf, de vice-president en de gouverneurs (prefectos) van de negen departamenten zich onderwerpen aan eens vertrouwensreferendum. Het volk krijgt de gelegenheid hen naar huis te sturen.
Daarmee wil Evo bewijzen hoe democratisch hij wel is en zich meteen eventueel ontdoen van een paar lastige regionale bestuurders, Maar misschien komt men daar wel niet toe, want als men vlug tot een referendum over de Grondwet komt en deze wordt goedgekeurd, dan zal men kort daarop toch algemene nieuwe verkiezingen uitschrijven op basis van de nieuwe wetgeving.

5. Terwijl er gisterenavond belangrijke beslissingen werden genomen voor het nieuwe Bolivia, waren we in CEPA (reeds) feest aan het vieren. Twaalf jaren geleden droomden wij ervan dat het tot fundamentele veranderingen kon komen, waarbij de Andesvolkeren en hun visie op de natuurlijke rijkdommen een belangrijke rol zouden spelen. Dat het zo vlug zou gaan, konden we toen niet vermoeden.

6. We waren bijeen met een zestigtal mensen: medewerkers, vrijwilligers, leden van allelei organisties en instellingen waar we mee samenwerken. Ook de ex-minister van mijnbouw was van de partij. Don Vicente werd in de bloemekes gezet omwille van zijn boomplantingen in Chuzekery en de boeren van Challapata voor hun verdediging van hun waterbekken tegen de dreiging met vervuiling. Het middelbare school van Iruma kreeg een premie voor een gezamenlijk studie over hun dorp.

7. Een merkwaardig detail wil ik toch niet onvermeld laten. Terwijl ik in Cochabamba op retraite was, kreeg ik van Alicia een berichtje: "We vinden geen priester voor de Eucaristieviering en dus hebben we beslist de "misa" te vervangen door een "mesa" (een brandoffer voor Moeder Aarde), onder de leding van de kosmische priester Eliseo (een Aymara-antropoloog)." En zo geschiedde. Een van de grootste recente religieuze veranderingen is dat de eertijds clandestiene (want vervolgde) riten van de Andesvolkeren nu in de openbaarheid zijn gekomen, vooral binnen de volksorganisaties. Het is een feit dat zij bij hun religieuze beleving zowel op de priester of dominee als op "specialisten" uit hun eigen milieu beroep doen. Dergelijke situaties komen in de kerkgeschiedenis voortdurend voor. Toch vrees ik dat deze (culturele en cultuele) complementariteit van bedieningen de kerkleiding heel wat zorgen zal blijven baren. Men had en heeft het immers al zo moeilijk met de op politieke en sociale veranderingen gerichte theologie van de bevrijding.

Ik wens jullie allen nu reeds een diepgaande opgang naar het Kerstfeest en het jaareinde toe. Einde goed, alles goed. Een hernieuwd begin.

Gilberto Pauwels - Oruro