Verrassende koers van Evo.

Dag Allen,

De regering van Evo Morales blijft voor verrassingen zorgen. Dezer dagen heeft zij aangetoond er niet alleen toe is staat te zijn volksorganisaties te organiseren, maar hen ook - als het strategische beter uitkomt - in te tomen.

1. Er zijn nog wel groepen die het ontslag eisen van de prefecten van Cochabamba en La Paz, maar gezien dat wettelijk alleen door een volksraadpleging kan, heeft de regering de weg van de volksopstand afgewezen.
De evaluatie van één jaar regeren heeft tot een koerswijziging geleid. Zeven ministers, de meest conflictueuse of betwiste, werden vervangen.
Bovendien aanvaardt de regering nu dan toch dat elk artikel voor de nieuwe grondwet met een 2/3 meerderheid moet goedgekeurd worden, maar dan wel tot uiterlijk eind juli. Artikels die tot dan nog niet aanvaard werden, wil men aan een referendum onderwerpen.
Ondanks deze meer verzoenende houding, heeft de MAS-partij van Evo het presidentschap van de senaat verloren. De oppositie klitte samen. De MNR en de UN, die elk slechts één zetel hebben geven hun steun aan PODEMOS, onder voorwaarde dat ze nu (UN) en straks (MNR) een jaartje president van de senaat te mogen zijn. De senaat blijft dus voor Evo en zijn regering het grootste obstakel om op korte termijn wettelijke veranderingen door te voeren. Ze willen democratisch blijven. maar niet langer conflicten opstapelen. Wat niet wil zeggen dat er geen meer zullen zijn. Wie grondige veranderingen nastreeft, trapt onvermijdelijk op tere tenen. Heel wat mensen en instellingen beschouwen hun zogenaamde (voor)rechten als onaantastabaar en zijn bereid heel ver te gaan om deze te verdedigen. Het blijft hoe dan ook een "revolutionair-proces-in-democratie". Een strijd.

2. Gisteren heb ik mijn tijd verdeeld tussen drie vergaderingen die voor onze doelstellingen als CEPA (Centrum voor Ecologie en Andesvolkeren) belangrijk zijn.
- De raadplegingen door de regering, van de sectoren die bij de mijnbouw betrokken zijn, werden afgerond met de bedoeling tot een wetsvoorstel te komen. Meer dan honderd mensen namen er aan deel, maar men kwam niet tot een vergelijk, want de cooperaties willen geen verhoging van belastingen. Nieuw was dat de problematiek van de rurale gemeenschappen en milieu (Ecologie en Andesvolkeren!) expliciet aanwezig was. Heel wat mensen zouden verrast opkijken moesten ze weten dat Guillermo, de minister van mijnbouw, en Carmen Rosa, ecologiste en presidente van het directorium van CEPA, al sinds jaren een koppel vormen....
- Elders is de stad riep het Viceministerie voor Biodiversiteit, organisaties en specialisten samen om het Wetsvoorstel over Biologische Diversiteit te bespreken en te verrijken. Er kwamen een vijftigtal mensen op af en er werd druk gedebateerd in enkele werkgroepen over de betekenis van een aantal basisbegrippen. Als CEPA hadden we over dit tema een nummer klaar van ons info-blaadje "Chiwanku" (De Merel). Ik ontmoette er Sebastiana, een Chipaya-vrouw die vijftig jaar geleden als jong meisje de hoofrol speelde in de eerste belangrijke etnografische film in Bolivia: "Vuelve Sebastiana", over de relaties van haar dorpje met het naburige Aymara-dorp Sabaya.
- En in het "paraninfo" (de feestzaal) van de universiteit ging het Eerste Congres van CORIDUP plaats, de Coordinadora ter Verdediging van de Desaguadero-rivier, het Uru Uru- en het Poopó-meer, vooral dan tegen de vervuiling door de mijnbouw. Er waren meer dan 200 aanwezigen.
Tot nu toe hebben we ons als CEPA ten aanzien van de door mijnexplotatie aangetaste gemeenschappen als "asesores" gedragen, door hen vooral informatie door te spelen. We zijn tot het besluit gekomen dat we eigenlijk meer moeten doen, en dus hebben Emilio en Angela van CEPA een actievere rol gespeeld in het opzetten van het Congres. Voor de mensen zelf, staat de Coordinadora van het Water in Cochabamba daarbij model. De grootste uitdaging is, nog steeds, het milieuaudit van de goudmijn Inti Raymi.

3. Deze week was het bezonder druk op de terreinen van de Tambo CEPA in Chuzekery. Om de werkweek af te sluiten werd deze morgen een lama-offer gebracht voor Pachamama, Moeder Aarde. "Het water is het bloed van Moeder Aarde. Om daaraan te raken moeten we haar toelating vragen en danken", zei Eliodoro, bestuurslid van Jaranya, een campesino-organisatie die zich wijdt aan de waterproblematiek. Een week lang hadden zij er cursus met twintig mensen, mannen en vrouwen, over het bouwen van watertanks. Een gevolg is dat CEPA nu een watertank (10.000 liter) rijker is, gemaakt met "ferrocement". Ook de tank (12.000 liter) rond de pomp met zonne-energie kwam vandaag klaar. Zodra en zolang er zon is, wordt er permanent 400 liter water per uur opgepompt. We zijn bijna klaar om bezoekers te ontvangen en te tonen hoe er met water kan worden omgegaan.

4. En toevallig...kwamen er vandaag drie bussen langs met universiteitsstudenten. Don Angel toonde hen trots de productie in de serres. Dat zijn voor mij mooie momenten: als ik zie hoe mensen uit de Andesdorpjes hun kennis of culturele rijkdom kunnen ten toon spreiden aan mensen uit de stad.
We kwamen naar huis met zakken en mandjes groenten, waaronder meer dan tien kilogram tomaten. Moeder Aarde is, deze keer dan toch, mild geweest. Morgen, zondag, zal Doña Isabel of Virginia tussen de vrouwen op de grond zitten, op het marktpleintje "Walter Khon", om verse groenten te verkopen. Alleen het bordje zal nog ontbreken: "Ecologische groenten. Tambo CEPA. Chuzekery".

Ik wens jullie dan toch nog een stukje echte winter toe, maar zonder ongelukken.

Gilberto

Een nieuw jaar begint.

Amigos/as todas/os,


Nieuw jaar. Tijd om te evalueren en te plannen. Tijd te kort, vaak, om af te sluiten, op te bergen, te archiveren. Want het nieuwe jaar heeft al een voetje tussen de deur.

1. Twee doden en meer dan honderd gekwetsen, is het resultaat van onlusten en straatgevechten in Cochabamba, tussen een volksmassa, met vooral coca-boeren, en stadmensen, vooral jongeren. De inzet: de volksorganisaties willen er de prefect toe dwingen af te treden, wat hij heeft zich uitgesproken voor de "onafhankelijkheid" van Santa Cruz, want wil zeggen: hij heeft de kant van de oligarchie gekozen. De wegblokkades zijn opgeheven en er zijn onderhandelingen aan de gang, maar het probleem is nog lang niet opgelost.
Conflicten krijgen i0n Bolivia steeds meer een lokale kleur, maar de tegenstelling blijft dezelfde. Sociale en etnische organisaties, die men structurele veranderingen hun rechten willen garanderen, staan tegenover belangengroepen die hun privilegies willen handhaven. Het gaat daarbij om een machtsstrijd, die niet steeds alleen maar zoekt tot een rechtvaardiger samen-leving te komen. Ruimtelijk gezien liggen de zwaartepunten, enerzijds in El Alto (bij La Paz) en de coca-streek en anderzijds in het stadscentrum van Santa Cruz. Cochabamba en de andere steden vormen het middenveld. De confrontaties hebben plaats in de Grondwetgevende Vergadering (Sucre) en met de regeringsvijandige lokale besturen. 2007 wordt een jaar van krachtmetingen. Laat ons hopen (tegen beter weten in?) dat het op basis van participatie, raadplegingen en dialoog kan gebeuren, zonder verder bloedvergieten.

2. De regering zelf kondigt 2007 aan als het jaar van de mijnbouw. Men wil dat het land daar meer baat bij zou hebben. De nieuwe overeenkomsten die vorig jaar voor aanzienlijke extra-inkomsten voor het gasexport hebben gezorgd, staan daarbij als model. Dat de explotatie van de natuurlijke rijkdommen ook zou gebeuren met zo weinig mogelijk schade aan natuur, milieu en volksgezondheid is minder expliciet aanwezig. We weten dus wat ons als CEPA (Centrum voor Ecologie en Andesvolkeren) te doen staat...

3. 2007 zal ook het jaar van de "migraties" blijven. Massa's mensen trekken naar elders, ondanks de toch betere perspectieven in eigen land. Dat wordt wel eens al te gemakkelijk aangehaald als een teken van mislukking van het ontwikkelingsbeleid van de regering, als een bewijs dat de veranderingen geen positieve resultaten opleveren voor het volk. Het lijkt me een verkeerde conclusie. Verbetering van het levensniveau, leidt - zeker op korte termijn - tot meer migratie. Er zijn nog al te veel mensen die al lang hadden willen wegtrekken, daarvoor de middelen niet hadden en nu wel de kans zien. Wat vroeger niet kon, wordt nu wel mogelijk. En, ondanks alle kans op verbeteringen, naar elders kunnen trekken om - al is het maar tijdelijk - vijf tot tien keer meer te verdienen dan hier, blijft hoe dan ook een onweerstaanbare verlokking. De ongelijkheid tussen die werelden is zo groot, dat mensen blijven opteren deze moeilijke, riskante en pijnlijke operatie. De aankondiging van verscherpte controles op dergelijke volksverhuizingen, zijn een bijkomend argument om er spoed achter te zetten.

4. Vandaag loopt het jaarlijkse verlof van CEPA ten einde. Groentenkweek, boekenverkoop en de begeleiding van milieuconflciten en onderzoeksprojecten, zijn echter gewoon doorgegaan. Sofie en Lotte, twee studentes antropologie van de universiteit van Gent, peilen naar het milieubewustzijn in Challacollo en Iroco. Ivana, een Aymara-architecte, tekent en beschrijft de historische en rituele plaatsen van nog een dorp: Curahuara de Carangas. Ricardo registreert de geschiedenis en de betekenis van de plaatsnamen in het territorium van de Soras. Sandra was blij dat president Evo Morales op de nationale evaluatievergadering hun werk rond inheemse rechtstraak aanhaalde, maar Idon, die op hetzelfde ministerie werkt, was ontgoocheld dat hij het niet deed met hun bijdrage over mensenrechten.
De Coordinadora ter verdediging van rivieren en meren eist via een open brief aan de president, eens te meer een onafhankelijk onderzoek naar de milieu-gevolgen van de goudwinning door de Inti Raymi (Newmont). Een tweede zwavelzuurfabriekje mag niet langer de lucht van de buurt verpesten. En op een werkvergadering met de minister van mijnbouw over een nieuwe mijnwetgeving, werden niet allen loontrekkende mijnwerkers en leden van mijncooperaties uitgenodigd, maar ook autochtone gezagsdragers van Andesgemeenschappen. En dat is een hele vooruitgang. Kortom, aan dynamiek ontbreekt het zeker niet.

Bij het begin van het nieuwe jaar, wil ik toch eens heel hartelijk Hugo Parmentier en zijn medewerkers in Canada bedanken, die telkens, nauwgezet en snel, de "Andeskrabbels" omzetten in "Griffonages des Andes" en zo een groep franstaligen, die Oruro en Bolivia in het hart dragen, de gelegenheid geven wat op de hoogte te blijven het reilen en zeilen alhier. Danke, Hugo, voor jou blijvende verbondheid, nadat je zelf ook, meer dan dertig jaar geleden, jarenlang hier in de Andesdorpjes hebt rondgezworven.

Het regent. Elders in het land krijgt men te veel of te weinig water. In Oruro genieten we tot nu toe van een min of meer normale regentijd.
Ik wens jullie een jaar 2007 toe, dat wat menselijke warmte betreft, alle voorgaande overtreft.

Gilberto