Hola amigos nuestros,
Toen ik 25 jaar geleden mijn thesis over de Andesvolkeren afsloot, was de laatste zin: "Een slapende reus ontwaakt". Dit was de titel van een krantenartikel, naar aanleiding van een van de eerste grote wegversperringesacties in Bolivia. Nu is het zover. De reus is wakker geworden
1. Wat doet een reus die wakker wordt? Wild om zich heen slaan, als iemand hem lastig valt? Zich stilaan bewust worden van zijn reusachtige macht temidden een beperkt, van hem afhankelijk wereldje? Overmoedig zijn wil opleggen in alles en aan iedereen, op basis van een onaanvechtbare machtspositie? De regering van Evo Morales schuwt de confrontatie niet. De ambassadeur van de USA werd naar huis gestuurd, ook de antidrugsbrigade (DEA) en de CIA. De pers wordt verweten het regeringsprogramma tegen te werken. De kerk wordt geregeld herinnerd aan haar koloniaal verleden en enkele leden van de hierarchie krijgen het verwijt te horen nu aan de kant van de rijken te staan.
De zwaargewichten in de Boliviaanse samenleving (pers, kerk en buitenlandse relaties) worden niet ontzien en er wordt aan alternatieven gewerkt als iemand niet wil meedoen. Alleen op die manier kan een volwaardig veranderinsgproces worden doorgevoerd, zo beweert men. Totalitaire trekjes, zeggen de tegenstanders.
De krachtmeting gaat verder en zal volgend jaar uitmonden in twee democratische beslissingmomenten: in januari een referendum over het voorstel voor een nieuwe grondwet en - als dit goedgekeurd wordt - in december nieuwe algemene verkiezingen, waarbij Evo Morales zich opnieuw kandidaat zal stellen, maar dan met een andere vice-president. De huidige, Alvaro García Linares, zegt dat hij zijn doel heeft bereikt: een Indiaan aan de macht brengen,
de reus wakker schudden.
2. Het veranderingsproces lijkt wel in een stroomversnelling te zijn terechtgekomen. Elke dag zijn er altijd wel ergens vergaderingen, studiedagen, seminaries over de tekst van de nieuwe grondwet en ook reeds over de veranderingen die alle wetten in het land zullen moeten ondergaan als die eenmaal goedgekeurd is. De mensen worden samengetrommeld; ze krijgen vervoer, eten, verblijf, documentatie aangeboden, om toch maar mee te doen, voor of tegen de nieuwe grondwet.
En toch zijn er groepen en mensen die, temidden dit overaanbod, hun eigen weg blijven gaan. Vorige week kwamen in Corque, de vroegere hoofdplaats van Groot-Carangas, gedurende drie dagen, bijna 2000 mensen van de overal verspreid wonende kerkelijke basisgemeenschappen van Oruro bijeen. Ze bekostigden zelf hun reis, moesten inschrijvinggeld betalen en velen leverden ook nog een extra bijdrage om die massa te voeden. Er werden veertig lama's aangeboden om te slachten. Nu reeds werd beslist waar de volgende bijeenkomsten zullen doorgaan: Pampa-aullagas in 2009; Caracollo in 2010 en Challacollo in 2011. Eens te meer blijkt dat het cargo-en-fiesta-systeem een fundamenteel mechanisme is, dat de Andessamenleving doet funcioneren. Het reproduceert zich telkens weer in nieuwe situaties.
3. Gisteren en vorige week heb ik onderzoeksresultaten voorgesteld over de leefomstandigheden in de buitenwijken van Oruro en bij migranten van Oruro die naar Cochabamba trokken. De cijfers verschillen, maar de problemen zijn grotendeels dezelfde: water, huisvesting, kindersterfte, vervuiling, werkgelegenheid, onrechtvaardige verdeling van gemeentegelden tussen centrum en periferie, discriminatie op basis van afkomst,...
Als men vraagt in welke mate men voldoening vindt in het leven, dan blijken de mensen in de (indiaanse) buitenwijken toch gelukkiger te zijn dan die in het (blanke) centrum van de stad. Al leven zij in lamentabele levensomstandigheden, aldus de auteurs, ze behoren tot een culturele leefwereld waar solidariteit, samenhorigheid en gemeenschapsleven het dagdagelijkse leven kleuren. Het komt er dus op aan beide aspecten samen te brengen: "vivir bien" (goed leven) vanuit een eigen Andesidentiteit en cultuur.
Gilberto Pauwels
Oruro Bolivia
Monday, November 24, 2008
Tuesday, November 4, 2008
Een nieuw testament voor Bolivia.
Dag Allen,
"De tekst van de nieuwe Grondwet, die ons ter goedkeuring zal worden voorgelegd, lijkt mij een soort Nieuw Testament. Het Oude is overstegen, straks hebben we een nieuwe basistekst om onze samenleving op te bouwen". Dit is een van de merkwaardigste vergelijkingen die in hier te horen kreeg in verband met wat in Bolivia de jongste tijd gebeurde.
1. De tekst die de Grondwetgevende Vergadering in Oruro goedkeurde, heeft een aantal ingrijpende veranderingen ondergaan en kreeg meteen ook een poetsbeurt waarbij tientallen schoonheidsfoutjes werden weggewerkt. Een voettocht die in Caracollo (Oruro), op bijna 200 km van La Paz begon om een referendum over de Grondwet te eisen, groeide uit tot een 10 km lange stoet van volksmensen die de beslissing van het Parlement dat het referendum effectief januari zal doorgaan, konden vieren. De regering van Evo Morales beklemtoont dat daarmee de jurisdisch basis is gelegd voor het veranderingsproces dat men wil doorvoeren. Een deel van oppositie, die het wetsvoorstel steunde, benadrukt de grondighed van de doorgevoerde correcties. Wat is er aan de hand?
2. Het is niet doenbaar nu alle veranderingen te overlopen. Ze hebben vooral betrekking op de autonomie-structuren, het grondbezit en het beheer van de natuurlijke rijkdommen. Het is duidelijk dat zij het resultaat zijn van politieke berekeningen. Na de euforie over het feit dat de referendum en dus ook wel de nieuwe Grondwet er komt, beginnen verscheidene sociale bewegingen en belangengroepen te morren over de toch wel verregaande toegevingen. Maar dat dit tot een breuk zal leiden in de steun aan Evo Morales, zoals de oppositie verhoopte, is weinig waarschijnlijk. Een nieuwe Grondwet is later nog altijd vatbaar voor hervormingen via het Parlement, zegt de MAS-partij, om de protesten te bedaren.
3. Laat me even een voorbeeldje geven van het politiek steekspel, zoals ik dit uit verschillende contacten kom bijeensprokkelen.
- Joepie, zegt de rechtse oppositie. We hebben verkregen dat de senaat blijft bestaan en niet met drie, maar zelfs met vier senatoren per departement, twee voor de winnaar en telkens een voor de tweede en derde plaats in de parlementsverkiezingen. Zelfs al haalt Evo 80 % van de stemmen in het Westen, we kunnen met de rest, net zoals de winnaars, twee senators binnenrijven. En als we dan in het Oosten betere plaatsen behalen, bijhouden we de controle van de senaat.
- Niks van, zegt de MAS-partij van Evo. Onze overmacht is zo ruim, dat we het ons kunnen veroorloven een eigen oppositie op te zetten, die dan ook nog de tweede en eventueel derde plaats kan bemachtigen, zodat we drie of zelfs vier zetels in een departement kunnen bemachtigen.
- Pas maar op, zegt een andere vleugel van de partij, die klaargestoomde oppositiegroepen zouden wel een heuse afscheuringsbewegingen kunnen worden, en dat in twee richtingen: van mensen die een meer socialistische samenleving willen en van anderen die een meer autochtoon Bolivia voorstaan.
- Verdeeldheid zaaien, daar komt het nu op aan, zegt de oppositie.
- Wordt vervolgd.
4. Wat brengt ons de toekomst? Met een Nieuw Testament op zak, is het weinig waarschijnlijk dat men terugvalt op het Oude (de huidige Grondwet). De weg is gebaand, de bakens uitgezet. Al mag men nooit vergeten dat de wereldsituatie in dit alles heel wat in de pap te brokken heeft.
Op korte termijn komt nu de eis tot interne dekolonisering bovendrijven. Oruro stevent af op een soort "autonomie met eigen identiteit". Om dit proces te sturen werden trouwens vorige week twee nieuwe funcionarissen in de prefectuur aangesteld. Men neemt het steeds minder dan men vanuit de centrale as (La Paz en Cochabamba) het ontwikkelingsbeleid in Oruro wil dirigeren. En autochtone rurale gemeenschappen en hun "residentes" (migranten in de stad) willen niet langer als sociale en politieke ladder dienen voor stadsmensen.
5. Ik ben pas terug van weggeweest, na tijdens een verblijf van vijf weken in België, afscheid te hebben genomen van mijn oudste broer Willy, die inmiddels gestorven is. Afscheid ook van de Oblatenresidentie op de heuvel in Korbeek-Lo, die een nieuwe sociale bestemming krijgt. Het viel me op dat ik ginds telkens dezelfde vragen en opwerpingen hoorde en las, ten aanzien van het veranderingsproces in Bolivia. Vanwaar die stereotype negatieve reacties? Er is nog veel te doen op het vlak van informatie in de Zuid-Noord-relatie.
6. Daaromtrent kon ik echter vorige week aan iets moois deelnemen. We waren gedurende drie dagen bijeen in Uyuni, aan de zoutvlakte, met 40 mensen van een 20-tal organisaties die hier door Broederlijk Delen worden gestuwd. Er werden o.a een paar uren besteed aan het voorbereiden van de vastencampagne, nee niet van 2009, maar die van 2010. Welke boodschap kunnen we van hier uit in Vlaanderen laten opklinken, om er dan samen iets mee te doen? Het deed me denken aan de manier waarop hier de tekst van de nieuwe Grondwet werd opgebouwd. Van onder uit. Het kan !! Jullie horen er nog van.
Gilberto Pauwels
CEPA Oruro
"De tekst van de nieuwe Grondwet, die ons ter goedkeuring zal worden voorgelegd, lijkt mij een soort Nieuw Testament. Het Oude is overstegen, straks hebben we een nieuwe basistekst om onze samenleving op te bouwen". Dit is een van de merkwaardigste vergelijkingen die in hier te horen kreeg in verband met wat in Bolivia de jongste tijd gebeurde.
1. De tekst die de Grondwetgevende Vergadering in Oruro goedkeurde, heeft een aantal ingrijpende veranderingen ondergaan en kreeg meteen ook een poetsbeurt waarbij tientallen schoonheidsfoutjes werden weggewerkt. Een voettocht die in Caracollo (Oruro), op bijna 200 km van La Paz begon om een referendum over de Grondwet te eisen, groeide uit tot een 10 km lange stoet van volksmensen die de beslissing van het Parlement dat het referendum effectief januari zal doorgaan, konden vieren. De regering van Evo Morales beklemtoont dat daarmee de jurisdisch basis is gelegd voor het veranderingsproces dat men wil doorvoeren. Een deel van oppositie, die het wetsvoorstel steunde, benadrukt de grondighed van de doorgevoerde correcties. Wat is er aan de hand?
2. Het is niet doenbaar nu alle veranderingen te overlopen. Ze hebben vooral betrekking op de autonomie-structuren, het grondbezit en het beheer van de natuurlijke rijkdommen. Het is duidelijk dat zij het resultaat zijn van politieke berekeningen. Na de euforie over het feit dat de referendum en dus ook wel de nieuwe Grondwet er komt, beginnen verscheidene sociale bewegingen en belangengroepen te morren over de toch wel verregaande toegevingen. Maar dat dit tot een breuk zal leiden in de steun aan Evo Morales, zoals de oppositie verhoopte, is weinig waarschijnlijk. Een nieuwe Grondwet is later nog altijd vatbaar voor hervormingen via het Parlement, zegt de MAS-partij, om de protesten te bedaren.
3. Laat me even een voorbeeldje geven van het politiek steekspel, zoals ik dit uit verschillende contacten kom bijeensprokkelen.
- Joepie, zegt de rechtse oppositie. We hebben verkregen dat de senaat blijft bestaan en niet met drie, maar zelfs met vier senatoren per departement, twee voor de winnaar en telkens een voor de tweede en derde plaats in de parlementsverkiezingen. Zelfs al haalt Evo 80 % van de stemmen in het Westen, we kunnen met de rest, net zoals de winnaars, twee senators binnenrijven. En als we dan in het Oosten betere plaatsen behalen, bijhouden we de controle van de senaat.
- Niks van, zegt de MAS-partij van Evo. Onze overmacht is zo ruim, dat we het ons kunnen veroorloven een eigen oppositie op te zetten, die dan ook nog de tweede en eventueel derde plaats kan bemachtigen, zodat we drie of zelfs vier zetels in een departement kunnen bemachtigen.
- Pas maar op, zegt een andere vleugel van de partij, die klaargestoomde oppositiegroepen zouden wel een heuse afscheuringsbewegingen kunnen worden, en dat in twee richtingen: van mensen die een meer socialistische samenleving willen en van anderen die een meer autochtoon Bolivia voorstaan.
- Verdeeldheid zaaien, daar komt het nu op aan, zegt de oppositie.
- Wordt vervolgd.
4. Wat brengt ons de toekomst? Met een Nieuw Testament op zak, is het weinig waarschijnlijk dat men terugvalt op het Oude (de huidige Grondwet). De weg is gebaand, de bakens uitgezet. Al mag men nooit vergeten dat de wereldsituatie in dit alles heel wat in de pap te brokken heeft.
Op korte termijn komt nu de eis tot interne dekolonisering bovendrijven. Oruro stevent af op een soort "autonomie met eigen identiteit". Om dit proces te sturen werden trouwens vorige week twee nieuwe funcionarissen in de prefectuur aangesteld. Men neemt het steeds minder dan men vanuit de centrale as (La Paz en Cochabamba) het ontwikkelingsbeleid in Oruro wil dirigeren. En autochtone rurale gemeenschappen en hun "residentes" (migranten in de stad) willen niet langer als sociale en politieke ladder dienen voor stadsmensen.
5. Ik ben pas terug van weggeweest, na tijdens een verblijf van vijf weken in België, afscheid te hebben genomen van mijn oudste broer Willy, die inmiddels gestorven is. Afscheid ook van de Oblatenresidentie op de heuvel in Korbeek-Lo, die een nieuwe sociale bestemming krijgt. Het viel me op dat ik ginds telkens dezelfde vragen en opwerpingen hoorde en las, ten aanzien van het veranderingsproces in Bolivia. Vanwaar die stereotype negatieve reacties? Er is nog veel te doen op het vlak van informatie in de Zuid-Noord-relatie.
6. Daaromtrent kon ik echter vorige week aan iets moois deelnemen. We waren gedurende drie dagen bijeen in Uyuni, aan de zoutvlakte, met 40 mensen van een 20-tal organisaties die hier door Broederlijk Delen worden gestuwd. Er werden o.a een paar uren besteed aan het voorbereiden van de vastencampagne, nee niet van 2009, maar die van 2010. Welke boodschap kunnen we van hier uit in Vlaanderen laten opklinken, om er dan samen iets mee te doen? Het deed me denken aan de manier waarop hier de tekst van de nieuwe Grondwet werd opgebouwd. Van onder uit. Het kan !! Jullie horen er nog van.
Gilberto Pauwels
CEPA Oruro
Subscribe to:
Posts (Atom)
