Friday, April 27, 2007

Een land onder stroom...

Amigos nuestros,

Voor de verandering eens een opendeur-krabbel, over het doen en laten van enkele mensen in CEPA (Centrum voor Ecologie en Andesvolkeren). Maar eerst toch een kijkje op een land onder stoom.

1. Het is geen gemakkelijke klus te regeren samen met de volksorganisaties. Twee van de grootste nationale groeperingen zijn voor het ogenblik gemobiliseerd om toegevingen af te dwingen: onderwijs en gezondheid. De mijnwerkers staan weer eens tegenover de leden van de mijncooperaties. Vijftig bussen met mijnwerkers van Huanuni trokken gisteren naar Sucre om te verhinderen dat er opnieuw cooperaties zouden toegelaten worden in hun mijncentrum. Duizenden mensen die leven van de invoer en de verkoop van tweedehandskleren staan tegenover duizenden anderen die willen leven van textielproductie. De regering heeft immers verboden dat er nog tweedehandskleding zou worden ingevoerd om zo de nationale industrie te beschermen. Mensen met een handicap vullen de straten om een staatstoelage te bekomen. Af en toe worden er zelfs voor heel lokale problemen, wegversperringen opgeworpen op nationale wegen. En toch blijven de molens malen en de boer ploegen: het ingezette ontvoogdingsproces is onstuitbaar.

2. “De viceminister voor milieu lijkt wel een bediende van CEPA,” lieten de mijnwerkers van de goudmijn Inti Raymi, een paar dagen geleden, schrijven in de lokale krant. Het zint hen niet dat het ministerie tot het besluit gekomen is dat de rurale gemeenschappen die door Emilio begeleid worden gelijk hebben: er is iets mis met het voorgestelde milieu-audit dat de schade moet opmeten van de mijnactiviteiten aan hun gronden en water. Dus werd er gezamenlijk een nieuw voorstel uitgewerkt. De enige betrokkene die nu weigert te tekenen is...Inti Raymi. Ze verliezen immers de controle over het onderzoek dat eigenlijk hen moet controleren.Vanuit CEPA zijn EMILIO en ANGELA er dus in geslaagd de inheemse gemeenschappen rond het Uru Uru- en het Poopó-meer en in het bekken van de Desaguadero-rivier te verenigen in een “coordinadora” om samen hun rechten te verdedigen (CORIDUP). Dit bleek eens te meer gisteren in een regionaal seminarie aan de universiteit over de toekomst van de mijnbouw in Oruro. De agrarische gemeenschappen en CEPA waren de enigen die de milieu-problematiek ter sprake brachten.

3. MARCELO bracht vorige week voor het eerst de verantwoordelijken bijeen van de “casas de cultura” (culturele centra), die intussen in zeven Andesdorpjes werden ingericht. Het wordt een hele opgave om deze op gang te trekken met allerlei activiteiten.Intussen heeft hij ook een wedstrijd uitgeschreven voor antropologie-studenten over wat we “pendel-migratie” (migración pendular) noemen, het voortdurend heen en weer trekken tussen dorp en stad en/of tussen stad en elders. Voor de middelbare scholen wordt een wedstrijd uitgeschreven over de geschiedenis van hun wijk of dorp.Maar de belangrijkste activiteit van Marcelo zal wellicht een avond- en weekendcursus zijn over “interculturaliteit en duurzame ontwikkeling” voor een dertigtal sociale onderzoekers. De staatsuniversiteit levert een diploma af en vandaag kwam de officiële bericht toe dat de Belgische ambassade mee de kosten zal dragen.

4. GERMAN is niet aan zijn proefstuk toe. In nog meer dorpen zal de gemeentelijke vuinisophaaldienst georganiseerd worden, oa in Orinoca, het geboortedorp van president Evo Morales. Hij is nu echter vooral begaan met de organisatie van de tiende “Foor van de Biodiversiteit”, waarbij de leerlingen van de rurale colleges hun culturale en ecologische rijkdom komen ten toon spreiden in de stad. Dit jaar doet ook de prefectuur mee. Het stadsbestuur haakte af, want enkele mensen aldaar vonden het al te ”originario” (Indiaans). Ook LIDEMA en Pastoral Social - Caritas zullen er deze keer bij zijn.LIDEMA (Liga ter Verdediging van het Milieu) is een netwerk van milieu-organisaties. Vorige week ben ik naar de jaarlijkse vergadering is Sucre geweest om er de aanvraag tot lidmaatschap van CEPA voor te dragen.
Tof is dat German nu reeds denkt aan volgend jaar. 2008 wordt immers het internationale jaar van de aardappel. Volgende zaterdag gaat hij op de grote jaarmarkt alle mogelijk soorten aardappelen kopen. De bedoeling is die te planten om zo volgend jaar over expositie-materiaal te beschikken, samen met wat vergelijkende technische gegevens over productie en zo.

5. ALICIA heeft zich op milieu-opvoeding gegooid. Volgende zaterdag eindigt een weekend-cursus voor 30 profesoren over milieu-onderwijs, maar intussen is een gelijkaardige cursus begonnen voor het voltallige lerarencorps van een middelbare school. Gevolg daarvan is dat ons vormingscentrum in Chuzekery geregeld klassen op bezoek krijgt. En daar staat LIMBERT voor in. Hij is van het Aymara-dorp Corque afkomstig, studeerde pedagogie in Cochabamba, was werkloos en we konden nog net verhinderen dat hij noodgedwongen naar Tarija zou migreren.

6. ELY echter, vertrekt wel naar La Paz. Acht jaar lang gaf zij bezieling en inhoud aan CEPA. Ze blijft externe medewerkster (zoals SANDRA en RICARDO) en gaat.... theologie studeren, protestantse zelfs, maar dan wel in de lijn van gerechtigheid en volkseigenheid. EVA zal de activiteiten met de herderinnen van het Desaguadero-bekken verder zetten, een sociaal achtergestelde groep die daarenboven met milieuproblemen te kampen heeft. BEATRIZ, antropologe en zelf Aymara, ging een tijdje met hen meeleven. “Nooit van mijn leven, heb ik het zo moeilijk gehad,” was haar commentaar.

7. Het werk in de bibliotheek van CEPA, heeft zowel VIVIANA (Turco) als FRANCISCA (Chipaya) ertoe gebracht tussendoor ook zelf antropologie te studeren. Dezer dagen zullen zij de verschillende faculteiten van de unief aflopen met afiches en strooibriefjes om de weg te effenen naar de bibliografische rijkdom van hun bib en de boekenwinkel CORREOS-CEPA van WILMA en MONICA, in het postkantoor.

Nog meer mensen zijn bij CEPA betrokken: FRANKLIN, JOHNY, ANGEL en ISABEL, IVANNA en LILES, OSCAR, CESAR, de groepen Eco vrouwen en Eco jongeren, in mindere of meerdere mate, elk op zijn/haar manier.Met een inzet en overgave die misschien toch wel fragiler is dan op het eerste gezicht lijkt, net zoals het ontvoogdingsproces in dit land trouwens, dat we dan toch als onstuitbaar bestempelen.

Gilberto Pauwels

Wednesday, April 11, 2007

Pasen op Radio Bolivia.

Dag Allen,

Paaszondag. De Goede Week brengt nog steeds massa's mensen op de been en schept een eigen sfeer. Maar deze wordt steeds minder door de kerk bepaald. Nieuw voor Oruro, sinds luttele jaren, is dat tienduizenden mensen op Goede Vrijdag naar de duinen rond de stad trekken, om er de sculpturen in zand met kruistaferelen te bewonderen. Vroeger ging men er hagedissen doden (die de moordenaars van Christus vertegenwoordigen) om zo zijn zonden uit te boeten.

1. "De Goede Week is als een aardappelplant. Eerst ziet alles er schitterend uit: een weelderige plant met witte of blauze bloemen en groene bolletjes als vrucht (Palmzondag). Maar dan komt de vorst en de droogte en alles verschrompelt tot wat bruine stengels. (Goede Vrijdag). Alles lijkt verloren. Wie echter dieper graaft, vindt voedsel en zaad, toekomst dus. (Pasen)" . De Goede Week is opgenomen in de agrarische Andescyclus van Allerheiligen over Carnaval tot Pasen en soms Pinksteren, van de lente tot de herfst, van zaad tot vrucht. Het is de periode waarin in de gemeenschappen de tarka-fluit wordt bespeeld. Daarna komen de fanfares, de patroonsfeesten, de van buiten af opgelegde sociale ordening.

Zo heb ik het op deze Paasmorgen in een twee uren durend radioprogramma voorgesteld. De religieuze beleving van de Goede week is op de eerste plaats Andijns. Het volk vereenzelvigt zich met de gefolterde Gekruisigde. "Hij is iemand van ons, hij vertegenwoordigt ons (zoals president Evo Morales iemand van ons is en ons in de regering vertegenwoordigt)."

2. Tijdens dit programma in Radio Bolivia (eigendom van de campesino-vakbond) hadden we het, coca kauwend, samen met vijf Aymara- en Quechua-vertegenwoordigers, over de rol van de godsdienst in de huidige samenleving. Uiteraard bracht men alle zonden en tekortkomingen van vijf eeuwen kerk ter sprake. Belangrijker echter lijkt me hun conclusie: "Vanuit onze visie op de man-vrouw-dualiteit geloven wij in de complementariteit, ook die tussen het positieve en goede (het onze) en het negatieve en kwade (het opgelegde). We hebben nu eenmaal de complementariteit nodig om vooruit te komen, opdat iets nieuws zou kunnen voortgebracht worden...." Ik protesteerde tegen het feit dat het vrouwelijke als negatief en slecht wordt voorgesteld....

Waar we het ook niet eens over werden, is over de naam die het land, dat in de Grondwetgevende Vergadering hersmeed wordt, zal dragen. Ik pleitte er voor "Bolivia" te behouden, als historisch gegroeide eenheid-in-verscheidenheid. Zij stellen voor dat het "Kollasuyu" zou worden (naam van het zuidelijke deel van het Inka-rijk). Zo ver gaat het verlangen tot verandering.

3. In de namiddag kwamen Pancho en Clemente op bezoek, vroegere medewerkers in het Diocesdane Centrum voor Sociale Pastoraal. Zij zijn nu gerent en juridisch adviseur van de onlangs genationaliseerde tinsmelterij van Vinto. Hun vraag: "Hoe kunnen we de arbeiders opnieuw 'waarden' bijbrengen. Ze hebben alleen nog interesse voor eigen werk en loon, terwijl de vakbond van de mijnwerkers en metaalarbeiders vroeger toch dictators en uitbuiters het hoofd boden ter verdediging van gans het volk. Hoe hen engageren in het huidige veranderingsproces?" Het werd een lange diskussie, ook over communicatie-strategie, tot we uiteindelijk bij de milieuproblematiek belanden. Zij houden de arsenicum- em zwavelzuur-vervuiling voor ogen. Ik vroeg ook aandacht voor de loodvergiftiging, die vooral de intelligentie van de kinderen kan aantasten, aldus een onderzoek dat de Wereldbank enkele jaren geleden daar verrichtte.

4. ¿Draait het veranderingsproces van de huidige regering nog steeds op volle toeren? Zelfs Evo lijkt er aan te twijfelen. Intern gekibbel en touwtrekken over postjes en bankbriefjes, zwakken het beleid af. Daar komt nog bij dat er een electoraal klimaat geschapen werd. Als de nieuwe grondwet klaar zal zijn (normaal in augustus, maar daar zullen wel een viertal maanden bijkomen), wil men vervroegde verkiezingen uitschrijven, op basis van de nieuwe wetgeving. Nu geen stemmen verliezen, dus. En zo kon het bevoorbeeld dat er nogmaals een andere minister van mijnbouw werd aangesteld, onder druk van de mijncooperaties. Zij zijn immers met velen....

Aanhoudende bewolking en nog steeds af en toe wat regen, beloven dan toch een goede oogst, althans hier in Oruro.

Gilberto