Overbodig?

Broederlijk Delen (BD) heeft dit jaar de vastenactie ingezet met een merkwaardige slagzin: "Maak ons overbodig!" Hoe komt een dergelijke oproep over in het Zuiden?

1. Wie denkt dat BD daarmee beweert dat niemand hen nog iets vraagt of iets geeft, dat ze zelf vinden dat zij geen boodschap meer hebben, en er dus maar de brui aan willen geven, heeft het verkeerd voor. De slogan wil er integendeel toe oproepen het BD mogelijk te maken zo vlug mogelijk en zo goed mogelijk hun (uiteindelijk onbereikbare) doelstellingen te benaderen.

2. Maar van wie kan men zeggen dat zij de uitdrukkelijke bedoeling hebben zichzelf overbodig te maken en, als het lukt, dit als een succes beschouwen? Alvast een dokter of een leraar bevoorbeeld, die wil dat de zieke geneest en die aan de leerlingen kennis en waarden wil doorgeven om op eigen benen door het leven te gaan. Het komt er op aan dat zieken en jongeren "hun eigen plan kunnen trekken". In die zin is het een goeie zaak dat BD niet langer geneesheer wil zijn voor verziekte situaties in het Zuiden. Het komt niet aan BD toe hier de diagnose te stellen, de remedie voor te schrijven en die ook nog te bekostigen. Dat BD zich wil niet opstellen als "wij die het allemaal wel weten en kunnen tegenover jullie die daartoe niet in staat zijn", is ook een goede zaak. Verzaken aan dit leidende rollenpatroon zit ook vervat in de gangbare leuze: "Omdat het Zuiden plannen heeft". Bepaalde visies en praktijken kunnen inderdaad overbodig gemaakt worden in de relatie van BD met het Zuiden. Uiteindelijk zijn we allemaal in hetzelfde beddeke ziek en zijn we allen onwetend en onkundig ten aanzien van bepaalde aspecten van het leven en van de eigen problematiek van andere volkeren.

3. En wie maken zich niet overbodig? Familieleden, vrienden, bondgenoten,... BD beschouwen als alleen maar een hulporganisatie die op bepaalde plaatsen of bij een bepaalde groep een aantal jaren bijspringt om daarna ineens te verdwijnen, is toch wel een te beperkende visie op de organistie. BD kan, na 50 jaar, zichzelf niet zomaar ineens overbodig maken, zeker niet als het er op aan komt bruggen te bouwen, banden te smeden, kabels te trekken tussen Zuid en Noord, vanuit de overtuiging dat een andere wereld maakbaar is, rekening houdend met de eigen plannen van de volkeren van het Zuiden.

4. Voor dergelijke situaties hebben we in het Vlaams een mooie uitdrukking. Die van het kind en het badwater, niewaar. 't Is goed, gooi het badwater maar weg; het is al lang overbodig geworden. Maar laat ons samen goed zorgen voor het kind dat intussen groter is geworden: de Zuid-Noord-Zuid relatie, aan de basis.

Gilberto Pauwels
Oruro - Bolivia